تاریخچه علم شیمی بسیار پر از تکامل و تغییرات است. واژه “شیمی” از واژه یونانی به م به معنای تخمین یا مزج بوده است. این واژه به مرور زمان به معنای علمی که مرتبط با ترکیب و ارتباط بین مواد و واکنش‌های آنها است، تبدیل شد.
تا قرن هفده، علم شیمی به‌طور اصلی به شیمی عمومی محدود بود و به تدریج شاخه‌ها و زیررشته‌های مختلفی نظیر شیمی آلی و شیمی فیزیکی به وجود آمدند. نامِ شیمی آلی از باور قدیمی بر اینکه مواد آلی فقط توسط موجودات زنده می‌توانند تولید شوند و از مینایی مشتق می‌شد. اما بر خلاف این باور، در قرن 19 مشخص شد که می‌توان آلی‌ها را شیمیایی تولید کرد. از آن زمان شاخه‌ها و زیررشته‌های مختلف دیگر نیز در زمینه شیمی بنیان‌گذاری شدند.
بنابراین، تاریخچه طولانی و پراز ارتقاء و تغییرات علم شیمی نشان می‌دهد که از ابتدای تشکیل جوامع انسانی تا به امروز، این علم بسیار پیشرفت کرده و به یکی از مهمترین و پرکاربردترین علوم در دنیا تبدیل شده است.
تاریخچه کلمه “شیمی” و “Chemistry” که از ریشه‌های ایرانی-یونانی گرفته شده است و از واژه “کیمیا” و “سیمیا” نشأت می‌گیرد، می‌تواند این ارتباط را نشان دهد. از دیدگاه تاریخی، همین واژه‌ها نشانگر اهمیت و تأثیر زیادی که پزشکان و دانشمندان ایرانی در توسعه علوم و دانش بین‌المللی داشته‌اند، می‌باشد.
این تبدیلات و تغییرات در واژه‌ها انعکاسی از تاریخ و تحول علمی و فرهنگی در جوامع مختلف است. از این رو، می‌توان گفت که دانش کیمیا و الکیمیا تاثیرات عمیقی در تاریخ علم و تاریخچه شیمی داشته‌اند و به تشکیل و شکل‌گیری علم شیمی کمک بزرگی نموده‌اند. این تاریخچه پراز اتفاقات جالب و پیچیده است و نشان می‌دهد که چگونه علم شیمی به شکلی که امروزه می‌شناسیم، شکل گرفته است.
تاریخچه جالب و زیبایی از تکامل علم شیمی را با ما به اشتراک گذاشتید. از ریشه‌های کلمه “شیمی” تا تحولات اولیه و تاثیرات کیمیاگری، و حتی تکوین عناصر اصلی به عنوان بنیان علم شیمی نظری، همه این مراحل مهم برای درک عمیقتر و بهتر از این علم ارزشمند و گسترده است.
از ابتدای تاریخ، انسان‌ها تلاش کرده‌اند تا مسائل پیرامون ترکیب مواد و واکنش‌های آنها را درک کرده و به طور عملی و نظری بررسی کنند. از مشاهده واکنش‌های آتش با چوب تا تحلیل عناصر اولیه جهان، تمام این گام‌ها به رشد و تکامل علم شیمی وارد شده‌اند.
امیدوارم در سایت بهترین دبیران شیمی کنکور ایران این اطلاعات مفیدی برای شما باشد و باعث افزایش دانش و آگاهی شما نسبت به تاریخچه شیمی و تکامل آن شود.
اگر به مطالب تاریخی نیز علاقه‌مند هستید، باید بدانید که جابر ابن حیان به‌عنوان اوّلین شخصی بود که توانست تفاوت بین اسیدها و بازها را در علم شیمی مشخص و آنها را تمیز بدهد. تا سال‌های بسیاری گذشتند که تفاوتی مابین کیمیاگری و شیمی مشخص نشد، تا اینکه در سال ۱۶۶۱ رابرت بویل در کتاب خود این تفاوت را روشن‌کننده بیان کرد.
و همچنین در سال ۱۸۳۱، میرزا صالح شیرازی برای اولین‌بار کتابی با نام “رساله‌ی طبیعیات” در زمینه شیمی نوشت و آموزش داد. اما امروزه علم شیمی به‌روز و علمی شده، و یکی از علوم بسیار کاربردی در جهان تلقی می‌شود. اعتبار شیمی در برخی اجتماعات بشری به‌عنوان یک معیار از قدرت، ثروت و رفاه اجتماعی شناخته می‌شود و جزئی از فلسفه زندگی امروزی انسان‌ها است. در تعریف اصطلاح “شیمی”، باید دانست که شیمی به معنای “به‌هم‌فشردن”، “باهم‌ساختن”، “جوشاندن” و البته “آلیاژ” نیز است.
همان‌طور که می‌دانید، کوچک‌ترین ذره‌ای که در مواد اعم از مایع، جامد و گاز وجود دارد اتم نام دارد. علم شیمی در واقع علمی است که به مطالعه و تحقیق درباره‌ی ساختار، خصوصیات، ترکیبات و تغییر شکل اتم‌ها و مولکول‌ها در مواد می‌پردازد. تمام عناصر شیمیایی که در دنیا وجود دارد، به ۱۱۵ عنصر طبقه‌بندی می‌شوند و در واقع با ترکیب این عناصر، همه‌ی مواد و پدیده‌های موجود در جهان به وجود می‌آیند.
شیمی، به بررسی این موارد می‌پردازد که چگونه این عناصر با هم ترکیب شده و محصولات مختلف را ایجاد می‌کنند؛ به همین دلیل این ترکیبات شیمیایی را می‌توان به همین دلیل ترکیب شیمیایی نامید. در واقع، با توجه به تعریف اتم که اشاره شد، همهٌ‌ی مواد از ذرات کوچکی به نام اتم تشکیل شده‌اند و علم شیمی بر پایه‌ی این تئوری اتمی بنا شده است.
یکی از اصول اساسی که علم شیمی بر آن تکیه می‌کند، اصل بقای جرم مواد است. این اصل به این صورت تعریف می‌شود که در طول انجام یک واکنش شیمیایی بین عناصر مختلف، هرگز مقدار جرم مواد تغییر نمی‌کند، بلکه شکل ماده تغییر می‌کند. به‌عنوان مثال، وقتی ۵۰ لیتر سوخت یا ۵۰ کیلوگرم چوب را می‌سوزانید، این سوخت یا چوب به ماده‌ای دیگر تبدیل می‌شود که به همان اندازه ۵۰ کیلوگرم جرم دارد، اما در قالب گاز در فضا حضور دارد.
این اصل تعریف دیگری نیز یافته که در علم فیزیک با عنوان “قانون ثبات انرژی” شناخته می‌شود و این به معنای آن است که انرژی هرگز از بین نمی‌رود، بلکه از یک شکل به شکل دیگر تبدیل می‌شود.
ساختار اتم‌ها به گونه‌‌ای است که همیشه به نسبت کاملاً برابر با یکدیگر ترکیب می‌شوند، این موضوع به این معنی است که در واکنش‌های شیمیایی همیشه یک تعادل و نسبت وجود دارد که به آن “تعادل” یا حتی “ترمودینامیک” نیز گفته می‌شود.
بیشتر بخوانید:
بهترین اساتید شیمی کنکور ایران
با ترکیب هر عنصر یا ماده با ماده یا عنصر دیگر، یک ترکیب جدید به وجود می‌آید و علم شیمی به بررسی این ترکیبات جدید و مستندسازی آنها می‌پردازد. این علم باعث می‌شود که سوخت‌ها و ترکیبات انرژی‌زا جدید ایجاد شود و مواد مختلف با قابلیت‌های جدید به بازار وارد شوند.
به‌عنوان مثال، ترکیب دو ماده می‌تواند ماده‌ی جدیدی را ایجاد کند که برای استفاده در جلیقه‌های ضدگلوله و غیره مناسب باشد. شیمی در واقع علمی از مواد است و طبیعت نیز از مواد تشکیل شده است، از این رو از علم شیمی به عنوان علم طبیعت هم یاد می‌شود.
به‌طور کلی و بدون وجود عناصر شیمیایی، حیات و زندگی مفهوم واقعی‌ای نخواهد داشت. شیمی یکی از علومی است که به‌طور دائمی در حال تغییر و به‌روزرسانی است، و با توجه به تأثیر تجربیات در این علم، به‌طور فزاینده در حال رشد است. بنابراین، مقایسه شیمی با برخی علوم که در وضعیت استاتیک و ساکن هستند، مناسب نیست و شیمی به دلیل پویایی خود به‌سختی با آنها قابل مقایسه است.
دیدگاهتان را بنویسید